Hỏa hoạn tại nhà máy điện hạt nhân

Ukraina tố Nga pháo kích dẫn đến hỏa hoạn tại nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia vào sáng sớm hôm nay 4.3.

Theo CNN, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã biết các báo cáo về vụ pháo kích tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và đang liên hệ với các nhà chức trách Ukraina.

Trong một tuyên bố, IAEA cho hay Ukraina thông báo với cơ quan này rằng một số lượng lớn xe tăng và bộ binh Nga đã “đột phá chốt chặn” đến thị trấn Enerhodar, cách nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia vài kilomet.

Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi kêu gọi ngừng ngay việc sử dụng vũ lực tại Enerhodar và kêu gọi các lực lượng quân sự hoạt động ở đó kiềm chế bạo lực gần nhà máy điện hạt nhân.

Hỏa hoạn tại nhà máy điện hạt nhân Ukraina. Ảnh: Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia

Ông cho biết thêm, IAEA tiếp tục tham vấn Ukraina và những nước khác nhằm cung cấp "sự hỗ trợ tối đa có thể cho đất nước" khi Kiev tìm cách duy trì an ninh và an toàn hạt nhân.

Ngoại trưởng Ukraina Dmitry Kuleba xác nhận các báo cáo về vụ hỏa hoạn tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, cảnh báo rằng vụ nổ có thể gây ra hậu quả tàn khốc, tồi tệ gấp 10 lần thảm họa Chernobyl năm 1986. 

Trong một tweet đăng sau 2h30 sáng theo giờ địa phương, ông Dmytro Kuleba viết: "Quân đội Nga đang nã đạn từ mọi phía vào Zaporizhzhia, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Châu Âu. Lửa đã bùng lên. Người Nga phải ngay lập tức ngừng bắn, cho phép lính cứu hỏa, thiết lập khu vực an ninh!”

Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở đâu?

Nhà máy nằm ở Enerhodar, đông nam Ukraina, cách thành phố Zaporizhzhia khoảng 112 km.

Vị trí của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Ảnh: CNN

Zaporizhzhia nằm cách thành phố Donetsk khoảng 200 km về phía Tây, thuộc một trong hai lãnh thổ được Nga công nhận là quốc gia độc lập vào tháng trước.

Theo IAEA, nhà máy này là nhà máy lớn nhất ở Ukraina và chứa 6 trong số 15 lò phản ứng hạt nhân của nước này. Tổ máy đầu tiên được kết nối với lưới điện vào năm 1984 và tổ máy thứ 6 được kết nối vào năm 1995.

Theo trang web của nhà máy, Zaporizhzhia là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Châu Âu, cung cấp 1/5 tổng lượng điện năng được tạo ra ở Ukraina.

Điều gì sẽ xảy ra nếu nhà máy hư hại?

Các chuyên gia hạt nhân đã trả lời một số câu hỏi cấp bách nhất, theo CNN.

Có hệ thống nào trong nhà máy có thể tự động chữa cháy không?

Có, nhưng chúng không chữa được tất cả các đám cháy, chuyên gia chính sách hạt nhân và giáo sư Graham Allison của Harvard cho biết. Và không phải tất cả các vụ cháy nhà máy điện đều có thể gây ra "hậu quả thảm khốc". Nó phụ thuộc vào vị trí của ngọn lửa - mối quan tâm lớn nhất là nếu ngọn lửa lan đến các hố làm mát của lò phản ứng, điều này có thể gây ra sự cố lò phản ứng và giải phóng một lượng lớn phóng xạ.

Hai trong số các tháp làm lạnh tại nhà máy Zaporizhzhia. Ảnh: Getty

Điều gì có thể xảy ra nếu một lò phản ứng tan chảy? 

Nếu một vụ hỏa hoạn, cuộc tấn công bằng tên lửa hoặc kiểu tấn công khác phá vỡ cấu trúc làm mát của lò phản ứng hạt nhân, nó sẽ không thể tự làm mát - khiến nhiên liệu bên trong quá nóng và tan chảy, giải phóng một lượng lớn phóng xạ - James Acton, đồng giám đốc Chương trình Chính sách Hạt nhân tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế cho biết.

Những ví dụ nghiêm trọng và gần đây nhất bao gồm thảm họa hạt nhân Fukushima năm 2011 ở Nhật Bản và thảm họa Chernobyl năm 1986 ở Ukraina thuộc Liên Xô.

Khả năng xảy ra thảm họa đến đâu?

Thật khó nói vì vẫn còn nhiều điều chưa rõ. Một số chuyên gia đồng tình rằng, điều quan trọng nhất là ngọn lửa nằm ở đâu, thậm chí là gần các lò phản ứng hay ở một phần khác của tổ hợp điện hạt nhân, liệu tất cả các lò phản ứng có đang hoạt động hay không - tất cả những thứ có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của thảm họa, nếu một thảm họa xảy ra.

Tại sao nhà máy điện hạt nhân bị tấn công?

Tướng quân đội Mỹ đã nghỉ hưu Wesley Clark cho biết quân đội Nga dường như đang cố gắng phong tỏa một con sông gần đó và bao vây các lực lượng Ukraina và nhà máy điện hạt nhân "nằm ngay trên đường". Ông nói thêm, nhà máy cũng là một" tài sản chiến lược quan trọng", cung cấp nhiều năng lượng cho Ukraina.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã điện đàm với Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky khi Nhà Trắng tiếp tục theo dõi vụ hỏa hoạn tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzia, một quan chức Nhà Trắng xác nhận với NBC News.

Nhà máy Zaporizhzhia nhìn từ trên không. Ảnh: Google Earth

Giao tranh đã ngừng

Sáng 4.3, người phát ngôn của nhà máy Zaporizhzhia cho biết giao tranh đã dừng lại gần nhà máy và mức độ bức xạ hiện bình thường khi hỏa hoạn vẫn tiếp diễn tại cơ sở này.

Theo người phát ngôn Andrii Tuz, nhà máy không có thiệt hại nghiêm trọng nào, mặc dù chỉ có một tổ máy phát điện trong tổng số sáu tổ máy đang hoạt động.

Trong một bài đăng trên Facebook trước đó, Tuz cho biết ít nhất một tổ máy phát điện tại nhà máy hạt nhân đã bị tấn công trong cuộc giao tranh. Ông nói với CNN, rất nhiều thiết bị kỹ thuật đã bị bắn trúng.